Studimi më i gjatë në histori për lumturinë/ Fjalimi i plotë i Robert Waldinger në TED

Robert Waldinger është Drejtori i studimit të Harvard për Zhvillimin e të Rriturve, një nga studimet më të gjata në histori. Më poshtë gjeni fjalimin e tij të plotë lidhur me këtë studim,  në TED.

Çfarë na mban ne të shëndetshëm dhe të lumtur gjatë jetës? Në qoftë se doni të invesoni më të mirën për të ardhmen tuaj, ku do t’a përqëndronit kohën dhe energjinë tuaj? Ishte një studim i kohëve të fundit ku të rinjtë pyeteshin se cilat ishin qëllimet më të rëndësishme të jetës së tyre, dhe mbi 80 për qind thanë se një objektiv i rëndësishëm për ta ishte që të bëheshin të pasur. Dhe  50 për qind thanë se një tjetër objektiv i rëndësishëm ishte të bëheshin të famshëm.

Dhe ne në mënyrë të vazhdue3hme themi se duhet të fokusohemi për të punuar, për t’u nxitur më shumë dhe për të arritur më shumë. Ne jemi duke dhënë përshtypjen se këto janë gjërat që ne kemi nevojë për të patur një jetë të mirë. Pamjet e jetëve të tëra, të zgjedhjeve që njerëzit bëjnë dhe se si këto zgjedhje ndikojnë për ta, këto imazhe janë pothuajse të pamundur për t’u marrë. Shumica e asaj që dimë për jetën e njeriut, ne e dimë duke pyetur njerëzit ndërsa kujtojnë të kaluarën, dhe siç e dimë, realiteti është i tillë, 20/20. Ne harrojmë sasi të madhe të asaj që ndodh tek ne në jetë, dhe nganjëherë kujtesa është çuditërisht kreative.

Por, si do të ishte nëse ne do të donim të shikonin jetë të tëra dhe t’i vëzhgonim të ndarë nëpër kohë? Po sikur të mund të studionim  njerëzit që nga koha që ata ishin adoleshentët deri në moshë të vjetër për të parë se çfarë me të vërtetë i mban njerëzit të lumtur dhe të shëndetshëm?

Ne e bëmë këtë! Studimi i Harvardit për Zhvillimin e të Rriturve mund të jetë studimi më i gjatë i jetës së të rriturve që është bërë ndonjëherë. Për 75 vjet, ne kemi gjurmuar jetën e 724 njerëzve, vit pas viti, duke i pyetur në lidhje me punën, jetën e tyre në shtëpi, shëndetin e tyre, dhe natyrisht duke i pyetur ata gjatë gjithë kohës duke parë se si do ishte jeta e tyre.

Studime si ky janë jashtëzakonisht të rralla. Pothuajse të gjitha projektet e këtij lloji shpërbëhen brenda një dekade, sepse shumë njerëz braktisin studimin, apo financimi për kërkimin reduktohet, ose hulumtuesit shpërqëndrohen, ose ata vdesin, dhe askush nuk lëviz topin më në këtë fushë. Por përmes një kombinimi të fatit dhe këmbënguljes së disa brezave të studiuesve, ky studim ka mbijetuar. Rreth 60 nga 724 njerëzit janë ende gjallë, ende marrin pjesë në studim, shumica e tyre në moshën 90-vjeçare. Dhe ne jemi tani duke filluar për të studiuar më shumë se 2.000 fëmijë të këtyre njerëzve. Dhe unë jam drejtori i katërt i studimit.

Që nga viti 1938, ne kemi studiuar jetën e dy grupe njerëzish. Grupi i parë filloi të studiohej kur ata ishin studentë të vitit të dytë në Kolegjin e Harvardit. Ata të gjithë mbaruan kolegjin gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe pastaj shkuan për të shërbyer në luftë. Dhe grupi i dytë që ne kemi ndjekur ka qenë një grup djemsh nga lagjet më të varfra të Bostonit, djem të cilët janë zgjedhur për studim në mënyrë të veçantë për shkak se ata ishin nga disa prej familjeve më të trazuara dhe të pafavorizuara në Bostonin e vitit 1930. Shumica e jetuar në apartamente me qera, pa ngrohje dhe pa ujë të  rrjedhshëm.

Kur ata hynë në studim, të gjithë këto adoleshentë janë intervistuar. Atyre iu dhanë teste mjekësore. Ne shkuam në shtëpitë e tyre dhe intervistuam prindërit e tyre. Dhe pastaj këta të rinj u rritën, ku hynë në të gjitha sferat e jetës. Ata u bënë punëtorë fabrike, avokatë, muratorët, mjekë dhe njëri prej tyre u bë President i Shteteve të Bashkuara. Disa zhvilluan alkoolizmin. Disa të tjerë skizofreninë. Disa ngjitën shkallët sociale nga fundi deri në krye, dhe disa të tjerë e bënë këtë udhëtim në drejtim të kundërt.

Themeluesit e këtij studimi kurrë në ëndrrat e tyre nuk e kishin imagjinuar se unë do të isha i pranishëm këtu sot, 75 vjet më vonë, duke iu thënë se studimi vazhdon. Çdo dy vjet, stafi ynë kërkimor i durueshëm dhe i përkushtuar i telefonon këta dhe i pyet ata nëse ne mund t’iu dërgojmë atyre një sërë pyetjesh në lidhje me jetën e tyre.

Disa njerëz nga qyteti i Boston na pyesnin: “Pse vazhdoni të më studioni. Jeta ime thjesht nuk është kaq interesante.” studiuesit e Harvardit nuk e pyesnin kurrë atë pyetje.

Për të marrë pamje të qartë të këtyre jetëve, nuk nuk iu dërgonim atyre vetëm pyetësorë. Ne i intervistuam në dhomat e tyre të ndenjes. Ne kemi marrë të dhënat mjekësore nga mjekët e tyre. Ne analizuam gjakun e tyre, skanuam trurin e tyre, ne folëm me fëmijët e tyre. Ne i xhiruam ata ndërsa flisnin me gratë e tyre në lidhje me shqetësimet e tyre më të thella. Dhe kur rreth një dekadë më parë, në fund i pyetëm gratë nëse do të bashkoheshin me ne si pjestare të studimit, shumë prej tyre thanë: “Ju e dini, ndikon koha. ”

Kështu, çfarë mësuam? Cilat janë mësimet që vijnë nga dhjetëra e mijëra faqe të informacionit që ne kemi gjeneruar për këto jetë? E pra, mësimet nuk janë në lidhje me pasurinë apo famën apo të punuarit shumë e më shumë. Mesazhi më i qartë që ne të marrim nga ky studim 75-vjeçar është ky: Marrëdhëniet e mira na mbajnë të lumtur dhe të shëndetshëm.

Ne kemi mësuar tri përfundime të mëdha për marrëdhëniet. E para është se lidhjet sociale janë me të vërtetë të mira për ne, dhe se vetmia vret. Rezulton se njerëzit që janë të lidhur në mënyrë më sociale me familjen, miqtë, komunitetin, janë të lumtur, ata janë fizikisht të shëndetshëm, dhe ata jetojnë më gjatë se njerëzit që janë të lidhur më pak në mënyrë sociale.

Dhe përvoja e vetmisë rezulton të jetë toksike. Njerëzit të cilët janë më të izoluar se ata duan të jenë me të tjerët janë më pak të lumtur, shëndeti i tyre bie më herët në moshën e mesme, funksionimi i tyre truri bie më shpejt dhe ata jetojnë jetë më të shkurtër se njerëzit që nuk janë të vetmuar. Dhe fakti i trishtuar është se në çdo kohë, më shumë se një në pesë amerikanë do të raportojnë se ata janë të vetmuar.

Dhe ne e dimë se ju mund të jeni të vetmuar në një turmë dhe ju mund të jeni të vetmuar në një martesë, kështu që përfundimi i dytë i madh që kemi mësuar është se nuk është vetëm numri i miqve që ju keni, dhe kjo nuk ka të bëjë me faktin nëse jeni në një lidhje me dikë, por është cilësia e marrëdhënieve tuaja të ngushta ajo që ka rëndësi. Rezulton se të jetuarit në mes të konfliktit është me të vërtetë e keqe për shëndetin tonë. Martesat me konflikte të mëdha, për shembull, pa shumë dashuri, rezultojnë të jenë të këqija për shëndetin tonë, ndoshta më keq se sa duke u divorcuar. Dhe të jetuarit mes të mirave, me marrëdhënie të ngrohta është mbrojtëse.

Në një kohë ne ndoqëm njerëzit tanë në të gjithë jetën e tyre deri në moshën 80-vjeçare, kemi dashur të shohim mbrapa në moshën e mesme të tyre dhe për të parë nëse ne mund të parashikonim se cili do të bëhej një 80-vjeçar i lumtur, i  shëndetshëm dhe cili prej tyre jo. Dh kur ne mblodhëm çdo gjë që dinim për ta në moshën 50 vjeçare, nuk ishin nivelet e kolesterolit të moshës së mesme ato që do të parashikonin se si do të ishin ata kur të plakeshin. Por ishte fakti se sa të kënaqur ishin në marrëdhëniet e tyre.

Njerëzit që ishin më të kënaqurit në marrëdhëniet e tyre në moshën 50 vjeçare kanë qenë të shëndetshëm në moshën 80 vjeçare. Dhe marrëdhëniet e mira, të ngushta duket se na ndikonin gjatë plakjes. Burrat dhe gratë më të lumtura që u raportuan në studimin tone, në të 80-tat e tyre, që në ditët kur ata kishin dhimbje fizike, gjendja e tyre ishte e lumtur. Por njerëzit që ishin në marrëdhënie të palumtura, në ditët kur ata kishin dhimbje, ndjenin akoma më shumë edhe vuajtje emocionale.

Dhe përfundimi i tretë i rëndësishëm që kemi mësuar në lidhje me marrëdhëniet dhe shëndetin tonë është se marrëdhëniet e mira nuk mbrojnë vetëm trupin tonë, ata mbrojnë trurin tonë. Rezulton se të jesh në një marrëdhënie të sigurt me një tjetër person në moshën 80-vjeçare është mbrojtëse, se njerëzit që janë në marrëdhënie ku ata me të vërtetë mendojnë për partnerin në kohë nevoje, kujtimet e këtyre njerëzve qëndrojnë mprehtësisht më gjatë.

Dhe njerëzit në marrëdhëniet për të cilat ndjenin se me të vërtetë nuk mund të llogarisnin një tjetër, këto janë njerëzit që përjetojnë rënie më parë të kujtesës. Disa prej çifteve tona tetëdhjetëvjeçare mund të grindeshin çdo ditë, por për aq kohë sa ata mendonin se me të vërtetë mund t’a merrnin në konsideratë njëri-tjetrin në kohë të vështira, këto argumente nuk ndikonin në kujtesën e tyre.

Pra ky mesazh, që, marrëdhëniet e mira, të ngushta janë të mira për shëndetin tonë dhe mirëqenien, kjo është thënie që është aq e vjetër sa malet. Pse është kaq e vështirë për t’a kuptuar dhe aq e lehtë për t’u injoruar? E pra, ne jemi njerëz. Ajo çfarë ne me të vërtetë do të donim, diçka që ne mund t’a kuptonin se do t’a bënte jetën tone më të mirë dhe për t’a mbajtur atë njësoj. Marrëdhëniet janë të çrregullta dhe të komplikuara dhe puna e madhe për t’u kujdesur për familjen dhe miqtë, nuk është sexy apo joshëse.

Është gjithashtu gjatë gjithë jetës. Ajo kurrë nuk përfundon. Njerëzit në studimin tonë 75-vjeçar që ishin të lumtur në pension, ishin njerëzit të cilët kishin punuar në mënyrë aktive për të zëvendësuar shokët e punës me shokë të rinj. Ashtu si të rinjtë që i përkasin viteve 2000 në këtë sondazh të fundit, shumë nga njerëzit tanë kur ata ishin duke filluar të rriteshin besonin me të vërtetë se fama e pasuria dhe arritjet e larta, ishin ato për të cilat kishin nevojë për të patur një jetë të mirë. Por gjithashtu, gjatë këtyre 75 viteve, studimi ynë ka treguar se njerëzit që u paraqitën më  mirë, ishin njerëzit që kishin marrëdhënie me familjen, shokët, me komunitetin.

Po ju? Le të themi se ju jeni 25 vjeç, ose jeni 40, ose 60. si do të do dukeshit në marrëdhëniet tuaja?

Mirë, mundësitë janë praktikisht të pafundme. Mund të jetë diçka e thjeshtë siç është zëvendësimi i kohës që rrini para ekranit me kohën që kaloni me njerëzit, ose mbajtja e një marrëdhënie duke bërë diçka të re së bashku, shëtitje të gjata ose takime natën, ose takimi me këtë anëtar të familjes të cilët ju nuk keni folur prej vitesh, për shkak se ato grindjet e zakonshme në familje shkakton një barrë të tmerrshme për njerëzit që mbajnë mëri.

Do të doja t’a mbyllja me një citim nga Mark Twain. Më shumë se një shekull më parë, ai po shihte pas në jetën e tij, dhe ai shkroi këtë: “Nuk ka kohë, kaq e shkurtër është jeta, për grindje, falje, thyerje zemrash, kërkim llogarie. Ka vetëm kohë për të dashur, por një çast, për të folur për të. ”

Jeta e mirë është e ndërtuar me marrëdhënie të mira.

Faleminderit